باب: الحلق
والجلوس في
المسجد.
84. Mescidde (Camide) Oturmak Ve Halka Oluşturmak
حدثنا
مسدد قال:
حدثنا بشر بن
المفضل، عن
عبيد الله، عن
نافع، عن ابن
عمر قال
: سأل رجل
النبي صلى
الله عليه
وسلم وهو على
المنبر: ما
ترى في صلاة
الليل؟ قال:
(مثنى مثنى،
فإذا خشي
الصبح صلى
واحدة،
فأوترت له ما صلى).
وإنه كان
يقول: اجعلوا
آخر صلاتكم
وترا، فإن
النبي صلى
الله عليه
وسلم أمر به.
[-472-] İbn Ömer (r.a.)'den şöyle nakledilmiştir: "Nebi Sallallahu
Aleyhi ve Sellem minberde iken adamın biri ona, 'Gece namazı hakkında ne
buyuruyorsun?' diye sordu. O da şöyle buyurdu: İkişer ikişer kılınır. Eğer
namaz kılan sabah namazı vaktinin girmesinden endişe ederse tek rekat kılar.
Kıldığı bu tek rekat önceden kıldıklarını vitre çevirir."
İbn Ömer şöyle derdi: "Geceleyin kıldığınız son namaz vitir
olsun. Çünkü Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem böyle emretmiştir.
Tekrar: 473, 990, 993, 995, 1137.
MÜSLİM HADİSİ VE İZAH
İÇİN TIKLA
حدثنا
أبو النعمان
قال: حدثنا
حماد، عن
أيوب، عن
نافع، عن ابن
عمر: أن
رجلا جاء إلى
النبي صلى
الله عليه
وسلم وهو
يخطب، فقال:
كيف صلاة
الليل؟ فقال:
(مثنى مثنى،
فإذا خشيت
الصبح فأوتر
بواحدة، توتر
لك ما قد صليت).قال
الوليد بن
كثير: حدثني
عبيد الله بن
عبد الله: أن
ابن عمر
حدثهم: أن
رجلا نادى
النبي صلى
الله عليه
وسلم وهو في
المسجد.
[-473-] İbn Ömer (r.a.)'den şöyle nakledilmiştir: "Hutbe okuduğu bir
sırada Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e bir adam geldi ve: 'Gece namazı nasıl
kılınır?' diye sordu. O da şöyle buyurdu: İkişer ikişer kılarsın. Sabah namazı
vaktinin girmesinden endişe edersen, önceki kıldığın namazları vitre çevirecek
tek rekatlık bir namaz kılarsın."
Velîd İbn Kesîr, Ubeydullah İbn Abdullah kanalıyla İbn Ömer'in bir
adamın Mescid'de bulunan Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e seslendiğini
nakletmiştir.
حدثنا
عبد الله بن
يوسف قال:
أخبرنا مالك،
عن إسحق بن
عبد الله بن
أبي طلحة: أن
أبا مرة مولى عقيل
بن أبي طالب
أخبره: عن أبي
واقد الليثي قال: بينما
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم في
المسجد،
فأقبل ثلاثة
نفر، فأقبل
اثنان إلى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم وذهب
واحد: فأما
أحدهما فرأى
فرجة فجلس،
وأما الآخر
فجلس خلفهم،
فلما فرغ رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
قال: (ألا
أخبركم عن
الثلاثة؟ أما
أحدهم فأوى
إلى الله
فآواه الله،
وأما الآخر
فاستحيا
فاستحيا الله
منه، وأما
الآخر فأعرض
فأعرض الله
عنه).
[-474-] Ebu Vâkıd el-Leysî'den şöyle nakledilmiştir: "Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem
Mescid-i Nebevî'de iken üç adam çıkageldi. İkisi Allah Resulünün yanına geldi.
Diğeri ise öbür başa yöneldi. İki kişiden biri (Nebi'in etrafında toplanan
halkanın kenarında) bir boşluk bulup oturdu. Diğeri İse halkanın arkasına
oturdu. Allah Resulü Sallallahu Aleyhi ve Sellem konuşmasını tamamlayınca şöyle
buyurdu: 'Size şu üç kişiden haber vereyim mi? Biri Allah'a sığındı, diğeri
haya etti, Allah da ondan haya etti, diğeri Allah'dan yüz çevirdi, Allah da
ondan yüz çevirdi."
AÇIKLAMA: (Ne buyuruyorsun?)
İmam Buhârî bu rivayetlerle, söz konusu konuşmaların Mescid-i Nebevî'de
geçtiğini açıklamak istemiştir. Ancak bu şekilde rivayetler konu başlığına
delil olarak kullanılabilir. Camilerde halka oluşturmak konusunda ise Mühelleb
şöyle demiştir: "İmam Buhârî, ashâb-ı kiramın, mescitte konuşma yaparken
Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in etrafında oturmalarını alimlerin etrafında kurulan ders halkalarına
benzetmiştir. Çünkü zahir olan manaya göre, her ne vakit Nebi Sallallahu Aleyhi
ve Sellem minbere çıksa alimlerin etrafındaki halkalara benzer şekilde ashâb-ı
kiram onun etrafında öbeklenip otururdu." Diğerleri ise şöyle demiştir:
"İbn Ömer'den nakledilen hadis, konu başlığının oturma kısmıyla ilgilidir.
Ebu Vâkıd hadisi ise diğer kısmı olan halka oluşturmakla ilgilidir.
İmam Müslim Câbir İbn Semure'den şöyle bir hadis nakletmiştir:
"Nebi (s.a.v.) Mescid-i Nebevî'ye girdiği vakit ashâb-ı kiram ayrı ayrı
halkalar oluşturmuştu. Bunun üzerine şöyle buyurdu: Allah aşkına neyiniz var!
Neden bölük bölük oturuyorsunuz!" Bu hadis ile konu başlığı altında
zikredilen hadisler arasında her hangi bir çelişki yoktur. Çünkü bu hadiste
Allah Resulü onların faydasız bir konu hakkında halka halka oturmalarını
yadırgamıştır. Diğerinde ise kendisi etrafında halka oluşturmaları söz
konusudur. Bu halkanın da gayesi ilim dinleyip, bilgi öğrenmekti.
(Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem Mescid-i Nebevî'de iken)
"İlim Bölümünde bu hadis, "yanında birileri bulunduğu bir
sırada" kaydı ile birlikte nakledilmiştir. Bu ilaveli rivayet, konu
başlığına daha uygundur.